zaterdag 23 februari 2019

'Ik wil graag iets vrolijks horen, kan dat?'


Een prachtig beschreven verhaal van Lies Joosten over haar eerste, en meteen al erg drukke dag met haar harp op de IC in het UMC Utrecht!


Ik wil graag iets vrolijks horen, kan dat?

Vandaag is het zover, ik mag met de harp op de IC van het Academisch ziekenhuis in Utrecht spelen. Voor patiënten, familie en verpleegkundigen. Hoe bereid je je daarop voor? Ik heb een opleiding voor therapeutisch harpspel gedaan, de training bij MuzIC gevolgd en een middag meegelopen om te observeren hoe de muzikale initiatiefnemers Maria en Suzanne werken, maar nu is het voor het echie. Geen vooropgestelde set-lijst, maar het vertrouwen dat een bij het moment passend stuk ter plekke in me opkomt. Aangepast aan de leeftijd, cultuur en toestand van de persoon. Iedere IC kamer is een wereld apart. Je weet van te voren niet bij wie je binnen stapt, wat er aan de hand is en hoe lang de persoon er al ligt of zal liggen. En dat is maar goed ook. Nadat je door de automatische schuifdeur gaat – wat al een uitdaging op zich is met een draagbare harp omdat die vrij snel weer dicht schuift – staat de wereld om je heen even stil en sta je daar, met je instrument, in het moment. Allebei kwetsbaar, ieder op een andere manier. Ik haal diep adem en stel ik me voor: “Goeiemiddag, mijn naam is Lies en dit is mijn troubadour harp, zal ik iets voor u spelen?”


Deze middag is er een lijst van 12 mensen die graag muziek zouden horen aan bed (of waarvan de familie heeft gezegd dat ze het op prijs zouden stellen). Op de eerste kamer is er goed nieuws: “mevrouw wordt zo dadelijk overgeplaatst naar de Medium Care”.
De familieleden zitten aan de andere kant van het bed en kijken nieuwsgierig naar de harp. Ik speel voor de slapende vrouw, op het ritme van haar ademhaling. Dan speel ik een stuk voor de familie, steeds de ademhaling van mevrouw volgend. “Ze wordt er ontspannen van”, zegt meneer. Fijn te horen! Ik wens ze het beste en ga door naar de volgende kamer. Daar is het plaatje compleet anders. De dame zit hoog in de kussens, aangesloten aan allerlei apparaten en is alert, haar ogen staan helder “Graag zou ik iets vrolijks horen”. Oeps, dat had ik niet aan zien komen. Even schakelen. Na de eerste maat begint ze al mee te dirigeren met een slangetje. We krijgen er geen genoeg van, ze neuriet mee, de vingers tikken de maat en de ogen stralen. Na een drietal thema’s wordt me subtiel duidelijk gemaakt dat de ronde nog lang is en dat ik beter af kan ronden. Wat was dit een intense ontmoeting.

'Het gaf me rust. Heel plezierig om naar te luisteren. Deed me echt goed. 
Vond het heel leuk, het was ontspannend en mooi.'

In een soort van geconcentreerde roes maak ik mijn ronde langs de IC units. Zo fijn hoe de  verpleegkundigen en intensivisten betrokken zijn bij de mensen en de momenten van muziek omarmen. Een hand van een patiënt wordt gepakt terwijl ik zachtjes een deuntje uit het Midden Oosten speel, hopelijk dat hem dit een vertrouwd gevoel geeft. De verpleegkundige ziet dat hij ontspant, ook al is hij niet bij kennis… zou hij het gehoord hebben?  Op andere kamers wordt het zeker gehoord, sterker nog, we zingen samen zachtjes mee en de tenen wiebelen vrolijk onder de dekens. Bij Droomland bijvoorbeeld, waarbij de opmerking wordt gemaakt “ja! daar kom ik net vandaan”
Bij de buren worden wat vragen gesteld over het kleine harpje en mevrouw trekt graag even aan een snaar. “Oei, dat is een lage toon! Dus die daar boven zijn de hoge?” en even verderop komt het verzoekje voor van een bezoeker voor een melodie voor Valentijnsdag. Het wordt een serena

de op “You are my sunshine...” De dame in het bed kan momenteel niet praten maar haar ogen lichten op en ze zingt de tekst geluidloos mee voor haar echtgenoot. Mooi moment van intens contact.

Na een muzikaal avontuur van ruim een uur blijkt dat er nog vier kamers te bezoeken zijn. Ik wil niemand teleurstellen. Gelukkig hebben Maria en Suzanne hun viool bij zich en verdelen we de units. Het is best zoeken, hoe lang is het goed om te spelen, zonder de persoon te vermoeien maar lang genoeg om de muziek genoeg te kunnen laten inwerken, om ontspanning te bereiken maar ondertussen ook de tijd goed in te delen om iedereen te bezoeken en zelf energie over te houden.

De laatste ontmoeting zal ik me ook herinneren, met de complimenten van meneer over de mooie klank van de harp en de opmerking van de verpleegkundige aan zijn adres: “wat fijn om uw stem weer te horen!” Ze bleef nog een tijdje napraten, zij op de rand van het bed, hij in een stoel. Hoe waardevol, de muziek als aanleiding voor goed gesprek.

Achteraf merk ik dat me vooral de ogen van de mensen me zijn bijgebleven. Ogen en ademhaling, de levenstekens tussen de apparaten.  Omringd door de goede zorgen  van professionals en familie. Wat een bijzondere wereld. Buiten schijnt de zon. Tijd voor een lange wandeling om de indrukken te verwerken. Dankbaar.

Lies Joosten – 19 februari 2019

 
'- Mevr. vond het geweldig.
- Het gaf mevr. een blijde stemming, maakte haar vrolijk van binnen.
- Warme klanken van de harp.
- Muziek is altijd mooi.'

'Goede rustige muziek. Patiënt wordt er rustiger van. Goed initiatief.
Vooral doorgaan hiermee.'

4 opmerkingen:

  1. So moving and touching to hear how you bring your music to the patients and the staff...and how you speak from your heart and soul. My grateful thanks to you for your harping service.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Bijzonder Lies, wat jij met jouw muziek én jouw hart bereikt. x

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Marian zou trots op je zijn en stilletjes meegenieten.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat een prachtig initiatief ik weet uit eigen en persoonlijke ervaring Hoe belangrijk muziek kan zijn!!!keep up the good work!!!

    BeantwoordenVerwijderen