'Laat me' emotioneert!

Een mooie blog van Rosanne Alderliefste, met een prachtige video!

Twee weken met een pasgeboren baby. Dat betekent al twee weken gebroken nachten, maar ook een roze wolk. Genoeg energie en liefde om te gaan zingen voor patiënten op de intensive care. “Je doet me denken aan een moeder die haar kind in slaap zingt.” zei één van de IC-verpleegkundigen, immers tijdens de eerste MuzIC-training. Hopelijk kan ik die rust vandaag ook weer overbrengen, denk ik, terwijl ik met de nieuwe gitaar van mijn vriendin de trein instap. Bij het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp ontmoet ik Maria, getalenteerd violiste en medeoprichter van MuzIC. Samen lopen we het ziekenhuis binnen en zien meteen de grote vleugel staan. “Daar komen we zo nog wel even voor terug.” knipoogt Maria mij. 

​         We worden ontvangen door een IC-verpleegkundige. De intensive care van Hoofddorp is anders dan die van het ziekenhuis waar ik de laatste keer was: in plaats van aparte dichte kamers liggen de patiënten hier gezamenlijk op één zaal. Terwijl de verpleegkunde de patiënten vraagt of zij het fijn vinden als ik wat speel, bedenk ik me alvast hoe ik mij door deze ruimte zal gaan bewegen. Als blijkt dat eigenlijk geen van de drie patiënten behoefte heeft aan muzikale afleiding, vinden de verpleegkundigen dat toch wel een beetje jammer. Zij hadden zich ook wel op wat muziek verheugd. Vanwege de open zaal kan ik helaas niets spelen zonder de patiënten te storen, maar ik beloof in ieder geval wat in de hal te spelen. 

​         Eenmaal daar loop ik ietwat zenuwachtig naar de piano toe. Mag ik hier eigenlijk wel zomaar muziek maken? ‘Bespeel mij!’ staat er met grote letters op een bordje, vervolgt door ‘alleen als u het kunt!’. Oh, the pressure. Ik zet mijn favoriet Padam Padam van Edith Piaf in en zie hoe Maria met haar telefoon begint te filmen. Ik merk dat ik dit spannender vind dan spelen op de IC. Zitten de mensen hier wel op te wachten? Misschien hebben ze wel een hekel aan Frans? Ik probeer snel de reacties te peilen, zoals ik ook op de IC doe. Mensen kijken aandachtig, stoppen om even te luisteren en ik krijg zelfs een applaus. ‘The power of music’ klinkt als een cliché, maar het werkt echt.

​         
Na dit tussendoortje springen we snel de bus in naar het Spaarne Gasthuis in Haarlem. Ook daar worden we warm ontvangen: hier zijn wel een aantal patiënten die graag wat livemuziek willen horen. Net zoals de vorige keer valt het me op hoe iedere patiënt weer anders is. Bij de eerste patiënt zingt de familie mee met klassiekers, zoals ‘Laat Me’ van Ramses Shaffy. Een andere jonge patiënt pakt de hand van zijn net zo’n jonge vrouw stevig vast, terwijl de tranen over haar wangen lopen. Weer een andere patiënt is heel helder en geeft mij zelfs muziekadvies: ik beloof hem thuis alles op te zoeken. Een oudere vrouw vraagt voor haar man een nummer aan dat ik niet ken. “Ik ken wel een ander heel mooi liedje waarin een man vertelt hoeveel hij van zijn vrouw houdt?” Die kennen ze ook en ik zie aan de monitor dat de patiënt geëmotioneerd raakt. 

​Maria en ik sluiten de middag af met een biertje op een Haarlems terras. We praten na over hoe ik het vond en ze geeft me nog wat tips voor de volgende keer. Meezingers en bekende nummers vinden de patiënten meestal fijn, dus misschien moet ik toch overwegen mijn repertoire uit te breiden met nummers van André Hazes. Eenmaal thuis vind ik een rustig slapende baby. Gelukkig nog geen weet van groot verdriet, maar wel van mooie muziek. Wat zal ik voor hem zingen als hij straks wakker wordt?

Vind je MuzIC ook zo'n mooi initiatief en wil je meer informatie? Bekijk de flyer hieronder over de informatiebijeenkomst op donderdag 18 april!

Adem en tranen

Een prachtige blog van Lies Joosten!

Vrijdagmiddag, zon en buien wisselen elkaar af. Vandaag zelfstandig naar de IC van UMC Utrecht. Ik voel me goed ingewerkt en loop vol verwachting en vertrouwen de IC op. Ik verdwaal meteen. Waar is die koffiekamer nou ook alweer? Gelukkig kom ik al snel afdelingshoofd Marieke tegen, die vanmiddag met me meeloopt. Wat fijn, dat daar tijd en ruimte voor wordt gemaakt. Er staan 3, plus 3, plus misschien nog een aantal mensen vandaag op de lijst. De IC is opgedeeld in windstreken, met ieder eigen zaalhoofd leer ik, dus dat is even coördineren met meerdere mensen.

Als eerste even spontaan bij een jonge man met dwarslaesie naar binnen: “hij heeft net een slaapmiddel op maar is nog wakker, kan je iets midden-oosters spelen?”. Tuurlijk, mooie muziek is dat. Om te beginnen de “Oriental Waltz”, een lieve combinatie van  Keltische en Midden Oosterse stijl. De jongen beweegt met zijn mondhoek dat het OK is en luistert verder met ogen dicht,  af en toe even ogen open, mondhoekje krult op, en dan dommelt hij weer weg. Hier is een liedje genoeg op het moment dus we gaan verder.

Op de volgende gang gaan we via een sluis een unit in. “Waar houdt meneer van?” vraag ik aan de echtgenote die vlak naast hem staat. “Hij luistert graag psalmen, maar dat zal je wel niet op je repertoire hebben” zegt ze. “Nee, niet echt” zeg ik, “Goede tip”, denk ik, en besluit om een vriendin vragen om me een aantal psalmen aan te raden om in te studeren. Ik vind het belangrijk om voor verschillende culturele achtergronden passende muziek te hebben. Hier kies ik voor een mooie langzame Keltische melodie in mineur en vervolgens een klassiek thema. Mevrouw vond het heel fijn, om samen met haar man even met de muziek te zijn. Ook de verpleegkundige staat erbij. “wat mooi, die zachte klanken van de harp, dat had ik nog nooit gehoord zo, heel bijzonder!”

Na meneer een welgemeend beterschap gewenst te hebben gaan we naar de buren. Daar staat het raam in de matglas stand en beloven we straks terug te komen. Dan stappen we binnen bij de volgende unit. Met gesloten ogen ligt J. in bed, met zijn moeder aan de zijde. “Hij houdt van klassieke muziek”. Ik speel een nieuw geleerde melodie  “Looking at a rainbow through a dirty window” van Colin Steward, op het ritme van de ademhaling van J. De ogen blijven gesloten maar ik voel ontspanning.  “u mag wel een opname maken” zegt de verpleegkundige. Dat doet mevrouw. Ze haalt een zakdoekje en een telefoon uit haar tas. “voor als hij hier uitkomt, dan is het mooi om terug te zien, of als hij er niet uitkomt, dan hebben we dit als herinnering…” Ik speel een tweede melodie, waarbij moeder haar zoon over het hoofd aait, tegen hem praat, dicht bij hem is, in de muziek.  We praten even na, over de harp en het effect op J. en uiteindelijk toch nog kort een derde lied. Ontroerende ontmoeting. De pijn van een moeder voel ik even in mijn lijf. Dan herpakken, diep ademhalen en door.  Volgende unit. Een jonge vrouw, aan de beademing, haar moeder op een stoel bij haar bed.  Een wand vol kaarten, een enorme knuffel in een stoel. Hun eigen lieve wereld vol hoop. Ik bied hen het lied van de regenboog aan. Even zie ik dat haar ademhaling omhoog gaat, ze wordt onrustig, het emotionele effect is sterk van deze prachtige tune. Snel breng ik het tempo omlaag, dat kalmeert haar en vervolgens  speel ik mee met haar ademhaling. Daarna speelde ik Clocks van Coldplay, het een uitdaging om dat syncopische stuk op haar ademtempo te doen, het wordt een bijzonder samenspel. Moeder en dochter  drijven mee op de muziek, tranen, stilte. Het mag er zijn.

Het is vandaag de dag van tranen en van de ademhaling. De muziek maakt een “cradle of sound”, een wieg van klanken, zoals mijn docent Christina Tourin het noemt. Hoe toepasselijk.

Dan speel ik voor een vrouw, ze is alleen op haar kamer. Wakker maar niet alert. Ze ziet me, ze hoort me, maar voelt ver weg. De reactie is niet peilbaar. “Vind je t mooi?” vraag ik. Ze knikt zachtjes. Dan speel ik nog een thema. “Is het genoeg zo voor je?” Ze knikt weer. Als ik wegloop zie ik dat de verpleegkundige naar haar toe loopt om na te praten. Mooi en fijn om te zien. Niet overal is de reactie zo openlijk maar je weet maar nooit wat het losmaakt of aanraakt...

Terwijl we even wachten voor de kamer die nog niet open is vanwege medische handelingen, speel ik op de gang, op verzoek voor een groepje verpleegkundigen en intensivisten. Hallelujah. En een rockballad (waar ik nog hard op ga oefenen maar die al wel herkend werd gelukkig).  De deur staat open van een unit waar een heer op een stoel zit, hij ademt met een kapje op. Hij reageert met zijn ogen op de muziek, dus kom ik dichterbij en speel het lied van Leonard Cohen nog een keer. Op het ritme van zijn ademhaling, om hem daarin te ondersteunen. Hij wiebelt met zijn hoofd zachtjes mee op de muziek en na het slot akkoord trekt hij zijn handen met infuus voorzichtig tevoorschijn en klapt zachtjes. Nog eentje? OK! Dat we contact hebben via de muziek merk ik als ik een klassiek thema met variaties speel. Een duidelijke lijn in de bas, mijn rechterhand speelt eromheen. Op zijn ademritme. Maar als ik een loopje de hoogte in speel verslikt hij zich en hoest. Oeps, ik volg hem maar hij volgt mij ook. Snel terug naar het middenregister, kalm en rustig spelen, op zijn ademritme in het kapje. Hij stabiliseert snel weer. “Daag! Alle goeds, beterschap!” ik krijg een dankbare blik, en hup, weer verder naar een kamer waar we eerst niet naar binnen konden. En dan, de laatste? Nee, die is nog niet klaar voor bezoek. Eerst even een kopje koffie.

Uiteindelijk krijgen we een seintje dat ik kan komen spelen bij de laatste kamer voor vandaag. Dat wordt een onvergetelijke ervaring. Een heldere stem en een jong gezicht komen tevoorschijn. Het is even zoeken tussen alle slangen en apparaten maar na een paar ogenblikken zie ik dat allemaal niet meer, alleen haar. En haar metgezel. Die luistert, meevoelt, filmt, af en toe knikt. Wil je iets vrolijks spelen? Ik stel voor om het lied over de regenboog te spelen, een lied van hoop. Ze kijkt me verrast aan “de regenboog komt steeds terug als thema deze dagen, mooi”. Ik speel, ze luistert stil en geroerd, de vriend neemt het op met de telefoon. We babbelen wat en dan speel ik Clocks. “hoe raad je het, schot in de roos!” zegt ze. Tijd speelt een hele grote rol hier, ik kijk de hele tijd op de klok. Ze ligt hier al twee weken, te wachten op nieuwe longen. Lange trage dagen, uren, minuten van wachten. Dan vraag ik of ze een verzoekje heeft voor een laatste lied. “ik vertrouw op jouw intuïtief, kies maar iets”. Ik speel een eigen compositie. Die komt hard binnen, het maakt verdriet los. Ik verontschuldig me daarvoor, dat was niet de bedoeling.  “Dat hoeft niet, het is goed zo, met jouw intuïtie is helemaal niets mis!!” zegt ze en legt uit wat het lied voor haar betekent. We besluiten dat we het hierbij laten voor vandaag en nemen afscheid.

Wat een bijzondere plek om te werken. Korte intense ontmoetingen met kwetsbare mensen die me bij zullen blijven. En een prachtig team mensen in witte kleding, faciliterend en meegenietend van de muziek.  Nu even bijkomen, bakkie doen, voorzichtig naar huis rijden en met de hond de uiterwaarden in.

Lies Joosten -15 maart 2019